Najważniejsze zmiany, jakie niesie nowelizacja, to:
- Minimalna liczba członków założycieli została zredukowana z 15 do 7 członków. Ta zmiana ułatwi proces tworzenia nowych stowarzyszeń oraz ułatwi funkcjonowanie już istniejących.
- Znacznie skróci się czas, jaki sąd będzie miał na rozpatrzenie wniosku o rejestrację – z 3 miesięcy do 7 dni.
- Aprobata starosty/prezydenta w sprawie statutu stowarzyszenia nie będzie wymagana. Jedynie sąd oceni poprawność statutu rejestrującego się stowarzyszenia.
- Sąd zobowiązany będzie do przesłania do organu nadzoru statutu organizacji, kiedy zostanie zarejestrowana. Starosta zostanie poinformowany, ale nie będzie miał wpływu na to czy i w jakim kształcie stowarzyszenie zostanie zarejestrowane.
- Pojawi się zapis mówiący wprost, iż stowarzyszenia są zwolnione z opłat za rejestrację ora za zmianę wpisu do KRS.
- Organ nadzoru żądając od stowarzyszenia wyjaśnień będzie musiał uzasadnić żądanie. Sam nadzór może być sprawowany „wyłącznie w zakresie zgodności ich [stowarzyszeń] działania z przepisami prawa i postanowieniami statutu”. Dotychczasowe przepisy nie stawiały takich wymagań, co dawało staroście (często uciążliwą dla organizacji) możliwość żądania od stowarzyszenia dostarczenia wyjaśnień w dowolnej sprawie.
- Stowarzyszenia zwykłe otrzymają możliwość uzyskania tzw. ułomną osobowość prawną. Stowarzyszenia zwykłe zakładane przez min. 3 osoby będą w świetle prawa organizacją pozarządową. Dzięki temu będą mogły realizować swoje uprawnienia, zaciągać zobowiązania i występować jako podmiot umów z innymi organizacjami, z przedsiębiorcami, samorządem itp.
- Nowe stowarzyszenia zwykłe będą miały prawo korzystać z dotacji. Finansowanie działań tych organizacji będzie możliwe również ze środków z darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej.
- Stowarzyszenie zwykłe będzie mogło zarejestrować status organizacji pożytku publicznego i zbierać jeden procent z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Większość zapisów ustawy o zmianie ustawy - Prawo o stowarzyszeniach wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia. Będzie to drugi kwartał 2016 r.
